ناتوانی یادگیری

ناتوانی خا ص یادگیری  اختلالی است که به گروه خاصی از کودکان اطلاق می شودکه علی رغم داشتن هوش بهنجار و حتی بالاتر از بهنجار در یک یا چند زمینه خاص یادگیری (خواندن،نوشتن  و ریاضیات)دچار مشکل اند در حالیکه در زمینه های دیگر مشکل خاصی ندارند و این مشکلات با تاثیر سوء بر عملکرد تحصیلی کودک موجب کاهش انگیزه و علاقه وی میشود. نکته مهم در تشخیص این کودکان وجود  تفاوت فاحش  بین عملکرد تحصیلی و توان بالقوه کودک است. انواع این اختلال عبارت است از اختلال در خواندن،اختلال در نوشتن و اختلال در ریاضیات. علائم این اختلال شامل مشکلاتی در زمینه حافظه دیداری و شنیداری،کمبود توجه و دقت،مشکلاتی در زمینه هماهنگی حرکتی و حل مساله است. این اختلال در هر دو جنس شیوع دارد. دختران بیشتر در زمینه ریاضیات و پسران بیشتر در زمینه دیکته دچار مشکل میشوند. علت این اختلال به عوامل متعددی چون عدم غلبه طرفی مغز، تفاوت های بیولوژیکی، مشکلاتی در زمینه سیستم آموزشی و تاخیر رشدی  مربوط می گردد. قدم اول دردرمان این اختلال تشخیص حوزه هایی است که کودک در آنها مشکل دارد و سپس بر مبنای تشخیص اولیه درمان صورت میگیرد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تشخیص، سبب شناسی و درمان اختلال یادگیری به سطح دوم مراجعه کنید..... همه ما با کودکانی مواجه شده ایم که در مدرسه، در درس دیکته و یا روخوانی و ریاضیات مشکل دارند در حالی که در حوزه های دیگر یادگیری هیچ مشکلی نداشته و نمرات  پایین آنها در این سه درس موجب شگفتی و همچنین عصبانیت مربیان و والدین شده است تا جایی که برچسب هایی چون کودن، عقب مانده و امثال آنها را حواله این کودکان کرده اند. اغلب این کودکان مورد تحقیر و سرزنش و انتقاد معلمان قرار گرفته و تحت جریمه هایی چون رونویسی مکرر قرار می گیرند. در توضیح این مشکل باید گفت که ناتوانی خاص یادگیری  اختلالی است که به گروه خاصی از کودکان اطلاق می شود که در یک یا چند زمینه خاص یادگیری (خواندن، نوشتن و ریاضیات) دچار مشکل اند در حالی که در زمینه های دیگر مشکل خاصی ندارندو این مشکلات با تاثیر سوء بر عملکرد تحصیلی کودک موجب کاهش انگیزه و علاقه وی می شود. در تعریف کودک دارای ناتوانی یادگیری می توان گفت که این کودکان دارای هوش بهنجار یا حتی بالاتر از بهنجار بوده و بین عملکرد تحصیلی و توان بالقوه کودک تفاوت فاحش وجود دارد. شیوع ناتوانی یادگیری طبق بررسی های مختلف مشخص شده است که یک تا سه درصد کودکان دچار این مشکل هستند اما در حال حاضر این فراوانی بیشتر شده و بین سه  تا دوازده  درصد جمعیت کودکان را شامل می شود. تفاوت های جنسیتی مطالعات نشان داده اند که پسران دو  تا چهار  برابر بیشتر از دختران به این اختلال دچار می شوند. نوع اختلالات پسران بیشتر در زمینه توانایی های دیداری، دیکته نویسی و زبان نوشتاری و نوع اختلالات دختران بیشتر در زمینه خواندن و ریاضیات است. سبب شناسی اختلال یادگیری در مورد علت ایجاد این اختلال عوامل متعددی را ذکر کرده اند که به اختصار در این قسمت به آن می پردازیم: 1.تفاوت های بیولوژیکی: همانطور که می دانیم مغز از دو نیمکره راست وچپ تشکیل شده است.که این دو نیمکره در زنان و مردان تفاوت هایی با یكدیگر دارند. نیمکره چپ زنان که مرکز توانایی های کلامی است، از مردان پیشرفته تر است. نیمکره راست که مرکز توانایی های فضایی، بینایی و حرکتی است نسبت به زنان پیشرفته تر است. لذا با توجه به این تفاوت سرشتی زن و مرد، اختلال در ریاضیات و خواندن در دختران و اختلال در دیکته در پسران شیوع بیشتری دارد. 2. سیستم آموزشی: سیستم های  آموزشی نقش های متفاوتی را به دختران و پسران منتقل می کنند. غالبا بیان میشود که پسران مشکلات بیشتری نسبت به دختران دارند؛ چرا که مدارس اصولا متناسب با ویژگی های دختران پایه گذاری شده اند تا پسران. مثل یادگیری در حالت نشسته و غیر فعال. در حالی که مطالعات نشان داده اند که پسران در جریان یادگیری بیشتر به فعالیت های عملی و حرکتی گرایش دارند. به علاوه سیستم آموزشی بیشتر مبتنی بر هوش کلامی است تا عملی. 3. غلبه طرفی مغز: هر نیمکره مغز فعالیت های عضلانی نیمکره مقابل را کنترل می کند. در این کودکان این وضعیت جانبی تثبیت نشده و دوجانبی بودن مغز دیده می شود. . 4. اشکال در پردازش اطلاعات: آنچه امروزه در مورد علت این اختلال مطرح است، دیدگاه پردازش اطلاعات است. طبق این دیدگاه کودک ناتوان دریادگیری در پردازش اطلاعاتش دچار مشکل است. پردازش شامل ادراک، حافظه، دقت، انتقال اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت، بسط و ثبت اطلاعات در حافظه و سازماندهی آنها می شود که کودک ناتوان در یادگیری در تمامی این مراحل ضعف دارد. انواع اختلال یادگیری اختلال در خواندن(نارسا خوانی) اختلال در نوشتن(نارسا نویسی) اختلال در ریاضیات(حساب نارسایی) تقسیم بندی علائم و  ویژگی های اختلال در یادگیری الف:.مشکلات ادراکی(شامل مشکلات مربوط به ادراک شنیداری و دیداری) ب:.مشکلات مربوط به حافظه(شامل مشکلات مربوط به حافظه  شنیداری و دیداری) ج:.مشکلات حرکتی د:.مشکلات مربوط به تمرکز و توجه الف.مشکلات ادراکی ادراک مکانیزمی است که به وسیله آن مغز به دور از تحریک حسی به عمل شناختی و مفهوم سازی می پردازد. به تعبیر دیگر منظور از ادراک آن است که آنچه را که به کودک گفته می شود، بشنود، ثبت و ذخیره کند و در نهایت انجام دهد. مشکلاتی که کودکان دارای ناتوانی یادگیری در زمینه ادراک دیداری دارند در چند حوزه طبقه بندی می شود: 1.عدم ادراک کل از جزء: به این معنی که به جای تمرکز و توجه روی کلیات به جزئیات امور توجه میکنند. 2.عدم درک رابطه فضایی-ادراکی: این کودکان قادر به درک مفاهیم و جهات نیستند لذا ممکن است که اجزای یک تصویر و کلمه را جابجا و یا وارونه کنند. مثل کودکی که بجای ادب می نویسد: ابد. 3.مشکلات در زمینه تمیز بینایی: تمیز بینایی به معنی توانایی تشخیص تفاوت یک شیء، کلمه و حرف از شیء، کلمه و حرف دیگر است. به تعبیر خیلی ساده یعنی توانایی تشخیص تفاوت و تشابه. 4.مشکلات در زمینه ادراك دیداری: یعنی عدم توانایی تکمیل یک شیئ ناقص. این کودکان قادر به درست کردن پازل نیستند. 5.ضعف در دقت بینایی: کودکی که حروف را اضافه و یا حذف می کند در دقت بینایی مشکل دارد. چنین کودکی بجای نوشتن کلمه باران می نویسد: بادران. 6.ناتوانی درتوالی دیداری: مشکلات مربوط به عدم شناسایی ترکیب ها و اجزای تشکیل دهنده یک کلمه به ضعف در توالی دیداری مربوط می شود. ب:.مشکلات حافظه حافظه آدمی وابسته به احساس ها و داده هایی است که قبلا از طرف وی دریافت و ادراک شده اند و توانایی ذخیره سازی و یادآوری آنها را داراست. به عبارتی حافظه همان صور ذهنی و باز خوانی آنهاست. مشکلاتی که کودکان دارای ناتوانی یادگیری در زمینه حافظه دارند به حوزه های زیر تقسیم بندی میشود: 1.ضعف در حافظه دیداری: 2.ضعف در حافظه شنیداری: کودکی که نمی تواند چند کلمه پی در پی را به خاطر بسپارد در این زمینه ضعف دارد.  3.مشکلات مربوط به حافظه کوتاه مدت: اعمالی چون حفظ کردن اعداد و کلمات؛ پیگیری دستورات محدود، یادآوری و بازسازی اشکال به حافظه کوتاه مدت مربوط می شوند. 4.مشکلات مربوط به توالی حافظه: توالی حافظه پاسخ خودبخودی در مقابل یادآوری های خاص است. مثل گفتن روزهای هفته، شمارش ترتیبی اعداد، توالی کلمات در یک جمله. کودکی که در جمله سازی مشکل دارد در واقع در توالی حافظه ضعیف عمل می کند. چنین کودکی در ترکیب بندی جمله (من شیر میخواهم)می نویسد:(من میخواهم شیر).  ج: مشکلات حرکتی 1.عدم شناسایی جهات: این کودکان در شناسایی جهت راست و چپ موقعیت خود و طرف مقابلشان ضعف دارند. 2.عدم هماهنگی حرکتی: کودکی که هنگام راه رفتن مدام با اشیا برخورد می کند در هماهنگی بدن خود ناتوان است. 3.طی نکردن مراحل رشدی: اکثر کودکان ناتوان در یادگیری مراحل رشدی راه رفتن شامل سینه خیز رفتن، چهار دست و پا رفتن را یا طی نکرده و یا با تاخیر طی کرده اند. 4.عدم غلبه طرفی مغز: در بررسی کودکان ناتوان در یادگیری مشخص شده است که این کودکان بعضی اعمال يا حرکات را با سمت راست بدن و بعضی دیگر را با سمت چپ خود انجام میدهند. برای مثال چنین کودکی ممکن است با دست راست غذا بخورد و با دست چپ بنویسد حتی ممکن است کودک با هر دو دست خود بنویسد. د: مشکلات مربوط به توجه و دقت ضعف در سازماندهی امور،شکایت اکثر والدین از این کودکان این است که اتاقشان نامرتب و کثیف است واشیا را گم میکنندو  بسیار فراموشکار هستند.همچنین زیاد صحبت میکنند، هنگام صحبت کردن مدام حرف دیگران را قطع کرده، روی صندلی تکان میخورند و آرام نشستن برایشان دشوار است. به علاوه قادر به رعایت نوبت نیستندو بازی کردن بدون سر و صدا برایشان دشوار است. اغلب این کودکان از کاری سراغ کار دیگر میروند و اصطلاحا کارها را نیمه کاره رها میکنند. با توجه به تقسیم بندی علائم و ویژگی های گفته شده در مورد این اختلال می توان علائم انواع ناتوانی یادگیری را به شرح زیر توضیح داد:با توجه به مراحل زبان آموزی(گوش کردن، حرف زدن، خواندن و نوشتن)باید گفت که ابتدا در  کودک مرحله خواندن صورت می گیرد سپس نوشتن، لذا کودکی که در خواندن مشکل دارد مطمئنا در نوشتن هم دچار مشکل است.با این توصیف علائم اختلال در خواندن و نوشتن با هم همپوشی دارند. علائم به شرح زیر هستند: -عدم توانایی در تشخیص و تفکیک حروف مشابه،اشکال در هجی کردن کلمات،وارونه خوانی و وارونه نویسی،حذف و اضافه کردن حروف،سرعت کم یا زیاد در خواندن،نوشتن کلمات به صورت سر و ته(روزنوشته میشود:زور)، جابجایی در حروف(کلمه ادب به صورت ابد نوشته میشود)، نشناختن ترکیب ها و کلمات مرکب، اشکال در بخاطر سپاری کلماتی که قبلا دیده شده، حدس زدن کلمات و جانشین کردن آنها با کلمات مشابه خطاهای رایج در نوشتن عبارتند از: کج نویسی و  راست نویسی بیش از حد،کم رنگ نویسی بیش از حد، زاویه دار نویسی، فاصله گذاری بیش از حد، اشکال در درست گرفتن قلم، اشکالاتی در وضعیت بدنی و ... در مورد اختلال در ریاضیات می توان گفت که علائم فوق به علاوه علائم دیگر از جمله ضعف در مهارت های شمارش بنیادی،شمارش مستقیم و برگشتی، راهبرد های حل مساله، مقایسه کردن، عدم درک مفهوم  زمان، پول، اندازه، حجم، ارزش مکانی اعداد، عدم توانایی در شناسایی و تشخیص درست علائم، در این ناتوانی نقش دارند. راهکارهای درمانی قدم اول در درمان ابتدا تشخیص این نکته است که کودک در کدام مورد از مهارت های عنوان شده دچار مشکل است و سپس با توجه به تشخیص صحیح ،راهکار های درمانی ارائه شود. راهکار هایی که میتوان به طور کلی ارائه داد، شامل موارد زیر است: -پیدا کردن تفاوت های جزئی در تصاویر و کلمات(مورد استفاده برای کودکی که در تمیز دیداری مشکل دارد). -استفاده از انواع پازل ها(مورد استفاده برای کودکی که در تکمیل دیداری ضعف دارد). -پیدا کردن کلمات هم آغاز و هم پایان -جور کردن کلمات -طبقه بندی کلمات بر اساس حرف،صدا،شکل -کپی کردن اشکال هندسی(جهت تقویت حافظه دیداری) -خواندن کلمات براساس حذف واج آغازین و پایانی مرتب کردن حروف نا مرتب و ساختن کلمه -گوش دادن به اصوات مختلف و تشخیص منبع صوت(مورد استفاده برای تقویت دقت و تمیز شنیداری) -استفاده از خمیر بازی  و گواش.  ساختن کلمات با استفاده از این وسایل (جهت تخفیف مشکلات ناشی از دستخط) -نوشتن حروف و کلمات در فضا(جهت حل مشکلات در زمینه جهت یابی فضایی) -تعقیب یک شئ فقط با چشم و  بدون حرکت دادن سر -پیگیری دستورات(تقویت کننده حافظه شنیداری) -تکمیل کردن اشکال ،کلمات و حروفی که به صورت نقطه چین نوشته شده اند. -استفاده از بازی هایی چون لی لی،راه رفتن روی جدول خیابان ها و پارک ها،بازی با توپ و راکت ،پرتاب توپ به هدف،......(برای تقویت هماهنگی حرکتی و بدنی). - تکرار کردن چند کلمه پشت سر هم و سپس نوشتن آنها بعد از چند ثانیه(مورد استفاده در زمینه مشکلات حافظه دیداری و شنیداری). تکنیک های درمانی به صورت اختصاصی تر در سطح سوم شرح داده شده اند. سطح سوم این مقاله در برگیرنده مطالب زیر است: انواع ناتوانی یادگیری شیوع اختلال یادگیری سبب شناسی ناتوانی یادگیری راهبردهای شناختی مراحل حافظه رمزگرداني اندوزش بازيابي انواع حافظه حافظه كاري حافظه رويه اي حافظه معنايي حافظه رويدادي فراشناخت دانش فراشناختي طبقه شخص طبقه تكليف طبقه راهبرد تجربه فراشناختی مولفه های تجربه فراشناختی قضاوت احساس دانستن قضاوت يادگيري مشکلات شناختی و فراشناختی افراد دارای اختلال در یادگیری

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: